Romeinse Limespad – Driebruggen-Woerden – Over de noordgrens van het Romeinse Rijk in het land van de papenkoppen

Hollandse kan bijna niet: slootjes, boezems, polders, weidevogels, molens en heel veel ruimte. Vanaf Driebruggen loop je langs schattige huisjes dicht tegen de Dubbele Wiericke het dorpje uit. De route gaat verder door echt polderland met vele weidevogels die in dit jaargetijde volop aan het baltsen en aan het broeden zijn. Tussenstop Papekop geeft je de kans om even een kopje koffie te drinken en de plaquette te lezen daar waar ooit een station was. Verder langs knotwilgen en slootjes met zwanen kom je in Woerden. Hier is de binnenstad met de machtige Bonaventurakerk en de Petruskerk en talloze historische panden alleen al de moeite van een bezoek waar.

Het Romeinse Limespad zit erop, een pad met een boeiend en exclusief thema. Overal op het pad zie je de sporen van de vroegere Romeinse grens en ik vond het een mooi pad al is het gedeelte in de Betuwe van Wijk bij Duurstede naar Renkum minder interessant. Met plezier heb ik het pad gelopen en aandachtig de geschiedenis bestudeerd van de Romeinen die hier hun imposante rijk hadden.

De naam van het kleine dorp Papekop is een samenvoegsel van cope en paap. Een cope is een contract om een gebied te mogen ontginnen, in dit geval een erg moerassig gebied, in eigendom van de bisschop van Utrecht. Deze gaf stukken grond uit om te ontginnen: de zogenaamde cope-ontginning. Hij bepaalde dat de opbrengst hieruit gebruikt moest worden om te voorzien in het levensonderhoud van de pastoor, de paap, van Waarder. ‘Papen’ is de spotnaam voor katholieken.

De gemeente Papekop had geen wapen dat officieel door de Hoge Raad van Adel was verleend. In het gemeentestempel van de gemeente stond wel een wapen met daarin een bisschopsmijter. De mijter was een verwijzing naar de naam Papekop. Een paap was zoals hierboven vermeld een (scheld)naam voor een rooms-katholiek, of meer in het bijzonder een geestelijke.

De Oude Rijn was de noordgrens van het Romeinse Rijk. De Romeinen hadden in Woerden een grensfort, het Castellum Laurum. In 2003 werden overblijfselen van een geroeid Romeins vrachtschip in Woerden ontdekt. Het werd gebruikt om Duitse natuursteen (tuf en basalt) naar Nederland te vervoeren. In de 2e eeuw na Christus werden de Romeinse hout-aarde-leem kampementen namelijkomgebouwd tot stenen forten. In de 12e eeuw liet de Bisschop van Utrecht een slot bouwen als extra grensversterking tegen het Graafschap Holland. Floris V, graaf van Holland zag echter ook wel wat in het slot. Hij zelf moest dit met de dood bekopen, maar het slot bleef in Hollandse handen, werd versterkt met muren en grachten en in de 14e eeuw verrees een kasteel. De stad Woerden profiteerde van de ligging aan de Oude Rijn, een belangrijke handelsroute. Maar gelegen aan de grens van Holland werd het belegerd door de Spanjaarden, bezet door Franse troepen en geplunderd door Napoleon.