Nijmegen Wandelstad – Waarom Nijmegen dé wandelstad van Nederland is

De Vierdaagse van Nijmegen werd in 1909 voor het eerst werd gehouden. Het volk moest in beweging komen en dus kwam er een Vierdaagse voor wandelaars. Op 3 april 1908 vond de oprichting plaats van de Nederlandse Bond voor Lichamelijke Opvoeding, de KNBLO, de (Koninklijke) Nederlandse Bond voor Lichamelijke Oefening. Zij organiseerde voor voornamelijk militairen de georganiseerde wandelvierdaagse van 1909, die op 1 september 1909 van start ging. Er waren 306 deelnemers. Bij de wandelaars waren maar tien burgers, verder alleen militairen. Er werd in vier dagen 140 kilometer afgelegd waarbij men pas op de laatste dag weer terugkeerde naar de startplaats. Voor 1925 konden de mensen ook in 12 andere plaatsen starten. In 1925 werd Nijmegen de startplaats. De routes liggen sindsdien in en om Nijmegen heen. Je kon kiezen uit 35, 45 en 55 km per dag. In 1928 liepen de eerste buitenlanders mee. De Vierdaagse werd een internationale wandeltocht. Deelnemers komen uit de hele wereld tot aan Japan toe.

De populariteit van wandelen neemt nog steeds toe, ook voor de Vierdaagse. De wandelaars lopen in vier dagen rond Nijmegen door het Gelderse, Brabantse of Limburgse land. De eerste wandeldag heet De dag van Elst, de tweede De dag van Wijchen, de derde Dag van Groesbeek en tot slot de vierde De dag van Cuijk. Ik liep in het wandelgebied van elke dag een etappe van de gids ‘Wandelen buiten de binnenstad van Nijmegen’ en zag waarom Nijmegen écht de wandelstad van Nederland is.

DE WANDELING VAN DE GIDS ‘BUITEN DE BINNENSTAD VAN NIJMEGEN’ VAN GEGARANDEERD ONREGELMATIG GAAT DOOR DE POPULAIRE WIJK BOTTENDAAL RICHTING JULIANAPARK. HIERNA LOOP JE DOOR EEN AANTAL WOONSTRATEN RICHTING DE STADSRAND VAN NIJMEGEN, WAAR JE EEN MONUMENTAAL KAZERNECOMPLEX EN TWEE BIJZONDERE BEGRAAFPLAATSEN PASSEERT. DWARS DOOR HET LANDGOED MARIËNBOSCH KOM JE IN HET ‘DORP’ HEILIG LAND STICHTING. HIERNA DUIK JE HET GROESBEEKSE BOS IN EN VIA HET VOORMALIGE SANATORIUM DEKKERSWALD BEREIK JE DE HOENDERBERG EN KOM JE UITEINDELIJK BIJ HET SPOORWEGRAVIJN. EINDPUNT IS GROESBEEK OMRINGD DOOR DE FLANKEN VAN DE STUWWAL.

Ik wandel vandaag mijn 900e wandeling die ik publiceer op mijn wandelblog. En een wandeling die er mag zijn, ontzettend gevarieerd, met cultuur, natuur, bos, heuvels, religie, kerken, mooie wijken en prachtige parken. Nijmegen is met Arnhem mijn favoriete stad om te wandelen. De omgeving is zo gevarieerd dat er ontzettend veel afwisseling in de wandelingen is en je elke kilometer weer voor verrassingen komt te staan. Van de mooie wijk Bottendaal naar het park met tussen de struiken een graf, verder naar de kazernes die nu worden gebruikt door kunstenaars en eettentjes. Maar ook de Heilig Landstichting, de Groesbeekse Bossen en het spoorravijn wat je in Groesbeek brengt. Op naar de 1000.

DE WANDELING VAN DE GIDS ‘BUITEN DE BINNENSTAD VAN NIJMEGEN’ VAN GEGARANDEERD ONREGELMATIG GAAT DOOR DE POPULAIRE WIJK BOTTENDAAL RICHTING JULIANAPARK. HIERNA LOOP JE DOOR EEN AANTAL WOONSTRATEN RICHTING DE STADSRAND VAN NIJMEGEN, WAAR JE EEN MONUMENTAAL KAZERNECOMPLEX EN TWEE BIJZONDERE BEGRAAFPLAATSEN PASSEERT. DWARS DOOR HET LANDGOED MARIËNBOSCH KOM JE IN HET ‘DORP’ HEILIG LAND STICHTING. HIERNA DUIK JE HET GROESBEEKSE BOS IN EN VIA HET VOORMALIGE SANATORIUM DEKKERSWALD BEREIK JE DE HOENDERBERG EN KOM JE UITEINDELIJK BIJ HET SPOORWEGRAVIJN. EINDPUNT IS GROESBEEK OMRINGD DOOR DE FLANKEN VAN DE STUWWAL.

Ik wandel vandaag mijn 900e wandeling die ik publiceer op mijn wandelblog. En een wandeling die er mag zijn, ontzettend gevarieerd, met cultuur, natuur, bos, heuvels, religie, kerken, mooie wijken en prachtige parken. Nijmegen is met Arnhem mijn favoriete stad om te wandelen. De omgeving is zo gevarieerd dat er ontzettend veel afwisseling in de wandelingen is en je elke kilometer weer voor verrassingen komt te staan. Van de mooie wijk Bottendaal naar het park met tussen de struiken een graf, verder naar de kazernes die nu worden gebruikt door kunstenaars en eettentjes. Maar ook de Heilig Landstichting, de Groesbeekse Bossen en het spoorravijn wat je in Groesbeek brengt. Op naar de 1000.

DE OUDE MAASARM BIJ BEUGEN LIGT ER STIL EN VERLATEN BIJ, HIER STROOMDE DUIZENDEN JAREN GELEDEN DE MAAS: DE VILT. JE STEEKT DE MAAS OVER OVER DE IJZEREN BRUG WAARLANGS TOT IN DE 2E W.O. EEN BRUG LANGS LAG DIE MOSKOU EN LONDEN VERBINDDE, OOK WEL HET DUITS LIJNTJE GENOEMD. VERDER LANGS GENNEP EN HET RIVIERTJE DE NIERS DIE OOK IN DE MAAS UITMONDT. AL VAN VER ZIE JE DE HOGE TORENSPITSEN VAN CUIJK LIGGEN TOT JE DIT PLAATSJE BEREIKT VIA HET VEERPONT KATWIJK-CUIJK.

Langs oude Maasarmen van 15.00 jaar oud en historische plaatsen als Cuyk en Gennep. Het Maaspad blijkt een mooi thema die als leidraad dient voor de wandelingen langs het Maaspad. Constant het zicht op de rivier, dan weer in Limburg, dan weer in Brabant, oversteken over een brug of met een pontje. Het blijft verrassen.

De omgeving van Nijmegen is zo’n 15.000 jaar gelden, in het Saalien, gevormd door het geweld van de natuurkrachten in de voorlaatste IJstijd. Hierdoor zijn de natuurgebieden rond Nijmegen ontstaan, elk uniek en elk met een eigen karakter. Zo ontstonden er zandige of lemige bergen, rivierduinen, (uiter)waarden met vruchtbare rivierklei en nog veel meer. Wat te zeggen van het stuwwallenlandschap bij de Duivelsberg, de uiterwaarden langs de Waal in de Gelderse Poort, de drassige gebieden bij de Bruuk, de vennen bij Overasselt en Hatert, de heidegebieden bij Mook en niet te vergeten het Maasheggenlandschap. Er zijn weinig plaatsen in Nederland, ik denk geen een, die zoveel varieteit biedt aan landschappen als Nijmegen. Er is voor elk wat wils, de beslotenheid van de bossen, de weidsheid van het rivierenlandschap, de culturele mix van de binnenstad, het fruitlandschap van de Betuwe en de natuur rond de vennen en heides. En typisch voor Nijmegen is dat je zo vanuit de stad de natuur in loopt, naar de rivier de Waal, naar de hoogtes richting Berg en Dal en Groesbeek maar ook naar de Betuwe als je de Waal oversteekt.

Onderzoek wees onlangs uit dat Nijmegen na Amsterdam en Utrecht de meest aantrekkelijke stad van Nederland is om te wonen. Eén van de redenen voor die hoge score is de grote hoeveelheid natuurgebieden die je rondom de stad vindt.

Nijmegen is de oudste stad van Nederland en al rond het begin van onze jaartelling werd Nijmegen dankzij de gunstige ligging een belangrijke uitvalsbasis voor het Romeinse leger. Er was zelfs een volledige stad rond het jaar 100 na Christus, Ulpia Noviomagus Batavorum. Niet alleen de Romeinen hebben een stempel gedrukt op de stad. Zo was Nijmegen de meest noordelijk gelegen verblijfplaats van Keizer Karel de Grote en hierdoor een bloeiende keizerstad. Het Romeinse Limespad, winnaar van de Mooiste van het Jaar 2018, loopt door de stad en volgt in Nederland de grens van het Romeinse Rijk. Zo loop je bij Nijmegen door het Valkhofpark en eindigt bij het Wylerbergmeer met daartussen grote hoogteverschillen. Al sinds de Romeinen naar ons land kwamen, werden er rond Nijmegen dakpannen gebakken, en een monument herinnert aan deze vroegere industrie. Deze wandeling gaat verder naar het Filosofendal met steile weiden en diepe dalen en doet bijna buitenlands aan.

In een stadswandeling ontmoet je al deze rijkdom: de Valkhof, de Stevenskerk, Kronenburger Park en De Molentoren. De binnenstad is op zich al de moeite waard voor een wandeling. Er zijn vele groengebieden en parken in de binnenstad en genoeg plekjes om even de drukte te ontvluchten.

Nijmegen en haar omgeving is compact. Er is geen plaats in Nederland waar zoveel verschillende landschappen zo dicht op elkaar liggen. Een uitgebreid busnetwerk brengt je snel overal waar wandelmogelijkheden zijn. En de treinverbinding naar noord en zuid is snel en frequent. En ook richting Mook en Cuyk brengt de Arrivatrein je op de plek van bestemming.

Het Nijmegens is een apart taaltje, ik herken het uit duizenden maar praten is een lastiger verhaal. Zo betekent ‘nuilen’ in het Nijmegens ‘zeuren’ en wordt het bijvoorbeeld gebruikt als iemand niet snapt hoe het verkeer op het Keizer Karelplein werkt. En de taal van de Nijmegenaren heeft zelfs een woord voor rondslenteren of wandelen, ‘schuumen’. Hoe mooi kan het zijn, eigenlijk is het een vereiste in een wandelstad zoals Nijmegen die is.

Maar bovenal is Nijmegen de vierdaagse en elke Nijmegenaar wil hem ooit lopen. En als je hem niet loopt, dan ga je tijdens de Vierdaagsefeesten zeven dagen lang feesten. En een essentieel onderdeel van deze week is het aanmoedigen van de wandelaars. ’s Nachts worden de vertrekkende wandelaars toegejuicht en ‘s middags worden ze met high fives en toeters onthaald. Nijmegen wandelstad, dat is Vierdaagse, landschap en Nijmegenaar ineen!