Skip to main content
search

Langs de Leijgraaf – Wandeling langs beekje de Leijgraaf – Boekel-Middelrode

Wandeling langs beekje de Leijgraaf - Boekel-Middelrode

Ik ben er vlakbij opgegroeid en herinneringen aan gesprekken met mijn vader komen in me op bij het noemen van de Leijgraaf. Als kleine jongen speelde ik er langs de oevers, zwom er zelfs in en fietsend naar Uden of Veghel waren de bruggen over de Leijgraaf markeringen die je vertelden hoe ver het nog fietsen was. Mijn vader reed er met paard en wagen en moest in de crisisjaren in dit gebied aan dit beekje werken.

Net buiten de bebouwde kom van Boekel zet de buschauffeur me af en zijn gezicht verraadt vragen waar ik in hemelsnaam ga wandelen. Ik zit met dezelfde vraag want opgegroeid in dit gedeelte van Oost-Brabant weet ik dat de Leijgraaf hier ergens haar bron moet hebben. Waar precies weet ik ook niet dus op de gok loop ik in westelijke richting. Daar ergens moet ik de Leijgraaf vinden. De Leijgraaf is geen natuurlijke beek, maar was in oorsprong een vochtige laagte die werd gevoed door ijzerrijk kwelwater en regenwater dat vanaf de Peelhorst de centrale slenk instroomt. In 1609 werd besloten het natte gebied te ontwateren door een beek te graven: de Leijgraaf. Mijn vader reed vroeger met paard en wagen in dit gebied en wist mij te vertellen dat het inderdaad een nat gebied was waar landbouw lastig was en het paard hard moest werken om vooruit te komen.

“Kom daar niet met paard en wagen want daar is het veel te nat.”

Na een kwartiertje bereik ik een kruispunt van verschillende loopjes en slootjes en concludeer dat dit het begin van het beekje moet zijn. Het stroomt amper en door de breedte van amper 1 meter kan ik er makkelijk overheen springen. In de verte liggen wat bospartijen en verder uitgestrekte maisvelden in dit gebied van intensieve veehouderij. Ik wandel langs het stroompje en twijfel nog steeds of ik wel goed zit. Om de paar honderd meter zorgt een bocht voor weer een lang recht stuk water. In noordwestelijke richting stroomt het water langs elzen- en populierenbossen via de gemeente Veghel richting Uden. Het water kleurt roodbruin door het kwelwater dat vanaf de Peelhorst wordt aangevoerd. Mensenhanden zijn hier duidelijk aan het werk geweest. Om de boeren in dit gebied de mogelijkheid te bieden met zwaarder materieel op het land te kunnen werd de Leijgraaf in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw gekanaliseerd en zijn er stuwen aangelegd om het waterpeil te kunnen reguleren. Ik denk aan mijn vader die in de crisisjaren voor de werkverschaffing moest werken. Hij heeft slechte herinneringen aan die tijd. Ploeteren met de schop en kruiwagen om de oevers te effenen was de enige manier om aan geld te komen.

“Zorg dat je later geen schop in je handen krijgt.”

De imposante Petruskerk met zijn koepel en twee statige torens steken in de verte boven de skyline van Uden uit. Hier zijn langs de oevers ecologische verbindingszones aangelegd door waterschap de Aa en Maas. Door de verbreding van het stroomgebied en de schuine afvlakking van de oever gaat het water langzamer stromen en komen andere planten, die van vocht houden hier weer groeien. Om de driehonderd meter wordt een poel voor kikkers en salamanders gemaakt en verderop zijn vistrappen gemaakt om deze de vrije doorgang te geven bij stuwen.

Eens zocht het beekje zijn weg kronkelend door het landschap. Kanalisatie zorgde er later voor dat de oevers lange rechte stroken werden. Nu wordt wat recht is weer krom gemaakt. Mijn vader snapt er niks van. Hem lijkt dat al het werk met mensenhanden geschapen voor niets is geweest. De achtergrond van natuurontwikkeling ontgaat hem.

“Wat recht is wordt weer krom gemaakt.”

Op de achtergrond de Bedafse Bergen en de Leijgraaf kronkelt verder in zuidelijke richting langs het plaatsje Vorstenbosch. De oevers volgend loop ik in een boog rond dit dorpje waarna de uitgestrekte weilanden en akkers weer de overhand nemen. Open gebied met duidelijk minder boerderijen brengen je in het buitengebied van Heeswijk-Dinther. Inmiddels een beek van formaat is de Leijgraaf bijna bij zijn eindpunt waar het in de rivier de Aa stroomt. Ik denk aan mijn vader en hoe opvattingen over landschap en natuur gewisseld zijn in de geschiedenis. Vreemd dat in de tijd visies op landschap veranderen en telkens veranderingen worden aangebracht. Misschien zijn deze over 50 jaar weer anders en zien we dan weer een andere Leijgraaf . Ik loop over de oever en zie in de verte door de bomen kasteel Heeswijk statig op de achtergrond staan. Het water van de stroom wordt opgenomen in het stromende water van de Aa. Dat is wat altijd zal blijven.

One Comment

  • Peter Kuijpers schreef:

    Dag Henrie,
    Heb je gevonden op het internet. Was met name geïnteresseerd in het verhaal over de Leijgraaf omdat we daar met een paar vrijwilligers een video over willen gaan maken. Dat plan heeft even stil gelegen door de corona jaren. Zou graag met je in contact komen als dat mag..
    Groetjes Peter Kuijpers Veghel
    pjmkuijpers@kpnmail.nl of 06-53385101

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE