Klompenpad – Rosandepad Oosterbeek

De Airborne War Cemetery is een militaire begraafplaats, gelegen aan de Van Limburg Stirumweg in de Nederlandse plaats Oosterbeek. Officieel heet deze begraafplaats Arnhem Oosterbeek War Cemetery, volgens de beheerder, de Commonwealth War Graves Commission (CWGC). Eigenaar is de Staat der Nederlanden.

Op dit ereveld liggen 1754 militairen van de landmacht, luchtmacht en zeemacht begraven die in de periode september 1944 tot april 1945 sneuvelden (plus enkele burgers van de CWGC). De meeste van deze mensen zijn omgekomen in de omgeving van Arnhem, tijdens de Slag om Arnhem, een onderdeel van Operatie Market Garden in september 1944. Van de graven zijn er 1648 van Britse, 3 van Nederlandse en 79 van Poolse militairen. Drie graven zijn van medewerkers van de Commonwealth War Graves Commission. Vier militairen die hier liggen dragen de hoogste Britse militaire onderscheiding, het Victoria Cross.

Het Airborne Museum is gevestigd in Villa Hartenstein. Een villa met een lange voorgeschiedenis. Het begon in 1728 als herberg en was in september 1944 het hoofdkwartier van de Britse luchtlandingstroepen onder leiding van generaal-majoor Roy E. Urquhart. Voor het eerst werd gesproken over Villa Hartenstein als herberg ‘Het Rode Hert’ in 1728. In 1779 kocht advocaat J. van der Sluys de herberg en de naaste omgeving. Hij liet ‘Het Rode Hert’ afbreken en bouwde een herenhuis met bijgebouwen op de plek waar nu restaurant Hartenstein staat.

‘Harten’ zou naar hert verwijzen (‘hart’ volgens het plaatselijke dialect) en het woord ‘stein’ betekent steen of stenen pad. Tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 stond Hotel Hartenstein centraal als het hoofdkwartier van de Britse luchtlandingstroepen onder leiding van generaal-majoor Roy E. Urquhart.

Op de Zuid-Veluwe ten westen van Oosterbeek, stroomt de Oorsprongbeek. Het is een bronbeek die later door sprengen is vergroot. De beek ontspringt hoog op de stuwwal en stroomt door een bebost, parkachtig gebied met een verval van 35 meter naar de Neder-Rijn. In de beek bevinden zich een groot aantal stuwtjes, watervallen en vijvers die begin 19e eeuw zijn aangelegd.

In de bovenloop stonden rond 1700 twee kruitmolens, de ‘Bovenste molens op De Oorsprong’, waar buskruit werd vervaardigd. Later stond hier een papiermolen. Eén van de watervallen viel in een ‘grotwerk’, een huisje waar de beek hoog door stroomde en aan de voorkant in een breed gordijn van water uiteen viel. In het zogenaamde grothuisje kon je onder de beek doorlopen en door de waterval naar buiten kijken.

De Rosandepolder is het poldergebied in de Nederlandse provincie Gelderland, gelegen ten zuiden van Oosterbeek en Arnhem, aan weerszijden van de spoorlijn Arnhem – Nijmegen aan de Nederrijn. Het is de bedijking van een uiterwaarde. De Rosandepolder ligt zowel op het grondgebied van de gemeente Renkum als op dat van Arnhem.

Over de oorsprong van de naam Rosande bestaan twee theorieën: Volgens de ene theorie heeft het te maken met rood zand, volgens de andere zou het de aanduiding zijn voor grond waarop het bos is gerooid.

In de Rosandepolder liggen de resten van Kasteel Rosande. Dit kasteel werd in 1313 voor het eerst genoemd. In de Gelderse Oorlogen (1515), is dit kasteel verwoest, waarna het in 1538 werd gesloopt. In de eerste helft van de 20e eeuw waren in de polder steenbakkerijen gevestigd. Tijdens de Slag om Arnhem werden die zwaar beschadigd en na de oorlog werden ze niet meer in bedrijf genomen.

Mariëndaal is een historische buitenplaats gelegen tussen Oosterbeek en Arnhem. Het behoort grotendeels tot de gemeente Arnhem; het westelijk deel (met het hoofdgebouw) ligt in de gemeente Renkum. Mariëndaal maakt deel uit van de landgoederengroep Mariënborn die in bezit is van de stichting Het Gelders landschap & Kasteelen.

Door het gebied loopt de Klingelbeek of Slijpbeek. Het dal van deze beek is door erosie uit de Arnhemse stuwwal geslepen. In het hoger gelegen deel van dit dal stelde Wijnand van Arnhem grond ter beschikking waarop in 1392 het Augustijnenklooster Domus Fontis Beatae Mariae werd gesticht. In het Nederlands heette dit klooster eerst Mariënborn en later Mariëndaal. Dit klooster behoorde tot de stroming van de Moderne Devotie, een beweging die streefde naar terugkeer tot het Vroege Christendom. In 1580, tijdens de reformatie, werd dit klooster opgeheven om tussen 1587 en 1607 te worden gesloopt. De stenen zijn hergebruikt om de lanen in het landgoed te verharden en in diverse bouwwerken in Arnhem. Tijdens de ijstijden zijn in dit gebied lange, smalle erosiedalen ontstaan. Deze zijn tot op de dag van vandaag zichtbaar.