Klompenpad – Rhenoijschepad

Op deze natte herfstdag was het ondanks de regen mooi wandelen langs de Linge met de Betuweplaatsen Acqouy, Rhenoy en Asperen. Langs delen van de Hollandse Waterlinie loop je richting Asperen. Onderweg langs de scheve toren van Acqouy en het kleine plaatsje Rhenoy, loop je eerst voornamelijk over de Lingedijk naar het statige Fort Asperen. Machtig op een verhoging gelegen en omsloten door grachten moet dit een onneembare vesting zijn geweest. Hierna verandert het landschap in een open weilandgebied maar al snel keer je terug naar de Linge die hard stroomt door de hevige regenval. Het was een mooi weerzien van dit gebied na jaren geleden hier over het Lingepad gelopen te hebben, later Grote Rivierenpad.

Acquoy, wat wordt uitgesproken als ‘akkooi’ is een dorp in de gemeente West Betuwe in de Nederlandse provincie Gelderland. Acquoy ligt aan een oude bocht van de rivier de Linge die echter is afgesneden, zodat het nu aan een doodlopende U-vormige zijarm van het riviertje ligt. Omdat in vroeger tijd langs of vlak achter de Lingedijk gebouwd werd, heeft het dorp een langgerekte en bochtige vorm gekregen. Acquoy ligt in het gebied van de Hollandse Waterlinie.

Acquoy is gelegen in het stroomlandschap van de meanderende rivier de Linge, direct aan een nu dode zijtak van deze rivier. Een markant punt in Acquoy dat bij velen bekend is, is de scheve kerktoren. De toren staat al scheef sinds hij gebouwd is in de 15e eeuw. Aan de toren is nog te zien dat men halverwege de bouw een correctie heeft proberen toe te passen. De toren is ca. 17,5 m hoog en staat aan de bovenkant, aldus een meting uit 1985, ongeveer 1,15 meter uit het lood. Dat is een helling van 6,6% oftewel ca. 3,8°. Dat is ca. 0,2° minder dan de toren van Pisa. Opvallend is dat op het kerkhof het graf van een mevrouw Pisa te vinden is.

Het Fort bij Asperen of Fort Asperen is een fort dat onderdeel was van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, en is gelegen in Acquoy ten zuidoosten van Asperen. Het torenfort is gelegen langs een dijk die een doorgang (acces) in de Waterlinie is. Rondom het complex ligt een gracht en het fort is bereikbaar middels een ophaalbrug. Het zware drie verdiepingen tellende gebouw bestaat uit buitenmuren van anderhalve meter dik. De drie verdiepingen bestaan uit een kelder, begane grond met geweerschietgaten, eerste etage met kanonschietgaten en geheel boven een aarden bovenbatterij.

In 1305 werd tussen Jan van Arkel enerzijds en Gijsbrecht Utengoje, Jan van Beusichem en Gijsbrecht van Caets anderzijds een overeenkomst gesloten, waarbij laatstgenoemden een watergang over Van Arkels grondgebied Acquoy kregen. Deze watergang was de latere Culemborgse Vliet. De lager gelegen landerijen ten westen en zuidwesten van Culemborg maakten gebruik van deze watergang langs de Diefdijk. Watermolens sloegen hier het overtollig water op uit, dat ter hoogte van de Horn op de Linge werd geloosd. Hierbij maakte men gebruik van 4 achter-, beneden- of veldmolens en 3 voor-, boven- of boezemmolens. De beneden-molens stonden binnendijks en sloegen het water uit op de Culemborgse Vliet, waarna het water zo mogelijk via de Culemborgse vlietsluis rechtsteeks op de Linge werd geloosd.

De Linge is een rivier die in de Betuwe van Doornenburg tot Gorinchem stroomt. Grote delen van de Linge zijn niet bevaarbaar voor gemotoriseerde schepen. De Linge is boven Zoelen een ‘kunstmatige’ rivier, de inlaat bij Doornenburg (uit het Pannerdensch Kanaal) is gecontroleerd. Het stuk tussen Zetten en Elst (Gelderland) is weinig meer dan een kaarsrecht kanaal. De kruising met het Amsterdam-Rijnkanaal is opmerkelijk: hier verdwijnt de rivier onder het kanaal. Bij Zoelen komt de rivier samen met de Dode Linge. Vanaf dit punt gaat de Linge meanderen. Voorbij Tiel komt het Inundatiekanaal in de rivier uit, dat een onderdeel vormt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een klein stuk stroomafwaarts, nabij Buurmalsen, stroomt de Korne in de Linge en even later, bij Tricht, ook de Bisschopsgraaf.

Rhenoy is een dorp in de gemeente West Betuwe en ligt aan de Linge tussen Geldermalsen en Leerdam. De naam van het dorp is waarschijnlijk afgeleid van het woord Rhenus = Rijn. Rhenoy is ontstaan uit huizen die rond de Linge werden gebouwd en wordt voor het eerst genoemd in de stichtingsoorkonde van de abdij Mariënweerd in het jaar 1129. Rhenoy was samen met Beesd vele jaren verenigd in het Ambt van Beesd en Rhenoy. Rhenoy staat al jaren bekend om het ooievaarsnest dat in het midden van het dorp gelegen is. Elk jaar keren enkele ooievaars terug op dit nest.