Skip to main content
search

Blankens Kerkhof – Wandelen op rustplaats voor slechte mensen

KIJK ROND OP

HET BLANKENS KERKHOF

Slechte mensen, onheil en het Blankens Kerkhof

HET GEBIED TUSSEN VEGHEL EN MARIAHEIDE STOND VROEGER BEKEND ALS HET ‘BEUKELAARS BRACK’ EN BESTOND UIT 19 HECTARE HEIDE EN DENNENBOS. OP 22 MAART 1864 WERD OP VERZOEK VAN HET KERKBESTUUR VAN VEGHEL EEN STUK GROND TER BESCHIKKING GESTELD ALS ‘ALGEMENE BEGRAAFPLAATS VER VAN DE BEBOUWDE KOM’. HET STAAT BEKEND ALS HET BLANKENS KERKHOF, EEN PLEK WAAR MENSEN DIE ZICH TIJDENS HET LEVEN ‘BUITEN DE GEMEENSCHAP VAN DE KERK’ HADDEN GEPLAATST, WERDEN BEGRAVEN. ZE MOCHTEN NIET NAAR DE BEGRAAFPLAATS VAN DE KERK, ZIJ MOESTEN UITWIJKEN NAAR DERGELIJKE VERBANNEN TERREINEN.

Wandeling over Blankens Kerkhof in Veghel

Blankens Kerkhof was vroeger een plek die gemeden werd. Het was een rustplaats voor ‘slechte’ mensen. Dat betekent mensen die zicht tijdens hun leven buiten de gemeenschap van de kerk hadden geplaatst. Die mochten niet op het kerkhof van de kerk in het dorp begraven worden. Het waren bijvoorbeeld mensen die onwettig samenleefden, de kerkelijke verplichtingen niet nakwamen of mensen die zelfmoord hadden gepleegd. Zelfs baby’s die waren overleden voordat ze waren gedoopt, kwamen hier te liggen.

Het geeft de absurditeit van de Rooms-Katholieke kerk van die tijd weer. Er is wel wat veranderd in al die jaren maar op een aantal gebieden hanteert de kerk nog steeds dezelfde regels. De vrouw heeft nog steeds een ondergeschikte rol en homosexualiteit wordt niet geaccepteerd. Onlangs schreef ik mij uit voor de Rooms-katholieke kerk. Het ging niet zonder horten of stoten, de kerk heeft liever niet dat het aantal gelovigen afneemt. Daarom viel mijn aandacht op dit kerkhof, een plek voor de ongelovigen en afvalligen. Ik heb er wel iets mee.

Blankens Kerkhof

De naam Blankens Kerkhof is te danken aan de eerste persoon die er begraven werd in juli 1868. Het was Josephus Blanken, hij was 46 jaar en klompenmaker. Het verhaal gaat dat hij een zwerver was, waarvan men niet wist of hij katholiek was. Na Blanken zijn er nog zeker zeven mensen meer begraven. Omdat vroeger niet altijd werd geregistreerd waar iemand begraven werd, kan het aantal hoger liggen. Vaak betrof het mensen, die door zelfmoord om het leven kwamen. Begraafplaatsen van de kerk waren alleen bestemd voor leden van de kerk. Voor ‘ongelovigen’ was geen plaats.

Wandeling over Blankens Kerkhof in Veghel

Andere namen

Later krijgt Blanken gezelschap van meer ‘slechte mensen’ die daar worden begraven, zo gaat de volksvertelling. Ik heb altijd een zwak gehad voor de underdog en voor mensen die door pech door de maatschappij werden verstoten. Ook toen helaas. Een treurig voorbeeld was Cornelis van Nooyen. Hij was een ketellapper uit Wassenaar en werd verpleegd in het gasthuis in Veghel. Om beurten hebben de geestelijken aan zijn sterfbed gezeten om hem te bewegen een teken te geven, dat hij wilde biechten. Hij heeft dat echter niet gedaan. Het was maar de vraag of hij het begreep. En kon hij dat teken wel geven? Het zal altijd een raadsel blijven maar het de kerk had zo zijn redenen. De ongelovigen hoorden niet bij hen thuis. En Cornelis van Nooyen, die rust ieder geval rust sinds 19 april 1927 in ongewijde grond en werd hij, net als alle anderen die er liggen door mensen veroordeeld.

Wandeling over Blankens Kerkhof in Veghel

Het Blankens Kerkhof nu

In 1944 zijn er voor het laatst mensen begraven. Dat waren een moeder en dochter die zich hadden ingelaten met Duitse soldaten en zich daarna hadden verdronken. Zelfmoordenaars werden er ook begraven maar met een beetje goodwill van de plaatselijke priester kon hij dit voorkomen door een brief aan de bisschop te sturen met een uitvoerige levensbeschrijving van de overledene waaruit bleek dat het een goed mens betrof die zondag trouw in de kerk kwam en die de zelfmoord beslist in een vlaag van verstandsverbijstering had gepleegd.

Tijdens de laatste ruilverkaveling van 1983 is het kerkhof, uit respect voor de overledenen (minstens zeven) en uit historisch oogmerk, onberoerd gebleven. In de 19e eeuw werd het kerkhof omgeven door een haag, inmiddels zijn er beuken op geplaatst. Wat eens een plek van onheil was waar je beter niet kon komen, is het heden een mooie plek in het kleine natuurgebied aan het Melven. Je kunt er nu gerust een wandeling maken, de katholieke kerk is toch haar kracht aan het verliezen. En met een knipoog naar de doden en een beetje verbondenheid met de begravenen, eindig ik de wandeling.

Wandeling over Blankens Kerkhof in Veghel

Pompstation en de Beekgraaf

Het terrein is momenteel in gebruik door Brabant Water. In het pompstation wordt voor de omgeving drinkwater uit de diepere bodemlagen opgepompt. Het terrein is een en al rust op de zondagmorgen. De pompputten lijken op graven en de paaltjes met afstandsmaten op de kruisen die bij de graven staan. Een beetje gelijkenis, van het oude kerkhof is niets meer te zien. Het is overwoekerd met bramen en de bomen vlakbij staan dicht op elkaar.

Door het gebiedje loopt de Beekgraaf. De beek is een zijtak van rivier de Aa. De Beekgraaf ontspringt ter hoogte van de voormalige gemeentegrens tussen Veghel en Erp en stroomt vervolgens in noordwestelijke en oostelijke richting om op de gemeentegrens tussen Meierijstad en Bernheze uit te monden in de Aa. Het is een smalle beek, die in het verleden meerdere malen verlegd is geweest. Het meanderende gedeelte tussen ‘t Ven en de Aa werd in de jaren 70 rechtgetrokken. De Beekgraaf stroomt door het waterwingebied Blankenburg en Melven en vormt de afvoer voor verschillende loopjes en slootjes in Mariaheide en de Veghelse wijken de Bunders en ‘t Ven.

Wandeling over Blankens Kerkhof in Veghel

2 Comments

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE