Bevrijdingsroute Operatie Market Garden – Eerde

De wandelroute is gemaakt door het Airborne Comite Eerde en Stichting Eerdse Molen. Middels de app krijg je een beschrijving van 8 dagen Operatie Market Garden via geluidsfragmenten. Het Journaal geeft een prachtig beeld van wat er speelde tijdens de septemberdagen in 1944.

Market Garden was de grootste luchtlandings-operatie in de geschiedenis. en vaak wordt de operatie in één adem genoemd met de Slag om Arnhem. Dit is niet helemaal terecht omdat het drama dat zich in Arnhem voltrok, zijn oorsprong had op de weg ernaar toe met name rond het plaatsje Eerde. De zogenaamde Corridor, die door de Amerikanen werd omgedoopt tot Hell’s Highway, was een smalle weg die van de Belgische grens door de provincies Noord-Brabant en Gelderland naar de stad Arnhem liep. De gevechten in deze Corridor waren even spectaculair en gruwelijk als het drama dat zich op de brug in Arnhem en de omgeving van Oosterbeek afspeelde. En de Duitsers wierpen alles in de strijd om het verkeer op deze weg te stoppen en zijn erin geslaagd hem diverse malen af te snijden. De mate waarop zowel de Amerikaanse parachutisten als ook de Britse grondtroepen  zich opofferden om deze weg open te houden, teneinde de Britse parachutisten in Arnhem te ontzetten, is net zo belangrijk geweest als de Slag om Arnhem, was indrukwekkend en heeft vele levens gekost.

De Sint-Antoniusmolen is een ronde stenen molen te Eerde die in 1884 gereed kwam, in 1944 grotendeels werd verwoest en sinds 2011 weer draai- en maalvaardig is. Tijdens de bevrijding trachtten de geallieerden een corridor naar Arnhem te forceren, maar de Duitsers vielen in de nacht van 17 op 18 september 1944 deze corridor aan via Schijndel en Eerde. Ze verscholen zich in de Eerdsche Bergen, vlak bij de molen, waarin de Amerikanen waren gelegerd. Dezen gebruikten de kap van de molen als observatiepost. Zo werd de molen toneel van strijd en wisselde zes maal van bezetting. De Amerikaanse Sergeant Jacob H. Wingard kwam hierbij in de molen om het leven.

Op 24 september 1944 liep de molen zware schade op bij de strijd. Drie Britse Shermantanks werden hierbij vernietigd en één daarvan bevond zich tussen de molen en het molenaarshuis. Dezelfde dag vonden zware gevechten plaats (the Battle of the Sanddunes) waarbij de Duitsers in de Eerdsche bergen werden verslagen. Er werd een vliegveld achter de molen op de Vlagheide aangelegd dat op 3 februari 1945 gereed was. Daar de molen in de aanvliegroute lag wilden de Engelsen hem slopen. Dit gebeurde echter niet. In 1946 werd het bovenste deel van de molen alsnog gesloopt, wat velen betreurden.

De Sint-Antoniuskerk is een neogotische kerk, ontworpen door Hendrik Jacobus van Tulder. Ze werd gebouwd van 1871-1872 en heeft ramen van Aarnoud Paashuis. Nadat de molen van eerde door Duitse artillerie vernietigd verplaatsten de Amerikanen hun observatiepost naar de kerk. Ook deze werd tijdens de gevechten door de Duitse troepen vernietigd. Wel slaagde een Amerikaanse paratrooper erin de Amerikaanse vlag op de restanten van de toren te plaatsen. Eerde bleef in de handen van de Amerikanen.

Op de Vlagheide werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de geallieerden een vliegveld aangelegd in het kader van de Operatie Market Garden. In februari 1945 werd het geopend en kreeg de naam B.85 Schijndel. Na de bevrijding werd dit vliegveld overbodig. Het terrein bleef militair in gebruik door de aanwezigheid van een drietal Militaire opslagplaatsen (MOB-complexen). Deze stammen uit de tijd van de Koude Oorlog. Ze zijn aangelegd in 1971. Na de beëindiging van hiervan werden ze door Defensie afgestoten, gesloopt en in 2001 aan de gemeente Veghel overgedragen.

Voorts werd er op het terrein een grote vuilstortplaats aangelegd die in 2004 werd gesloten. Hierdoor is op het terrein een tientallen meters hoge heuvel ontstaan die een oppervlakte bezit van 46 ha. Het ligt middenin de driehoek van Veghel, Schijndel en Sint-Oedenrode en is het hart van Meierijstad. De Vlagheide is ook de poort naar het Nationaal landschap Het Groene Woud.

Een tweebaansweg die naar het noorden liep, was het decor van de opmars van de grondtroepen. Door de felle Duitse tegenaanvallen was het 30e Legerkorps die hierover naar het zuiden trok, heel erg kwetsbaar. Vele soldaten stierven op deze weg en de Britten en Amerikanen noemden de weg al snel ‘Hell’s Highway’.

De Koeveringse molen is een voormalige standerdmolen op de grens van de voormalige gemeenten Sint-Oedenrode, Veghel en Schijndel. De windmolen had de reputatie de oudst bekende windmolen van Nederland te zijn. Van 24 tot 26 september 1944 vond er een bloedige veldslag plaats in de heuvels rond Koevering en Eerde, twee gehuchten bij St. Oedenrode. Het Duitse Jungwirth bataljon slaagde er hier in de geallieerde opmars bijna 40 uur tot staan te brengen. Het resultaat was dat belangrijke versterkingen in Brabant bleven steken. De vertraging bleek de doodsteek voor operatie Market Garden. In juli 1912 brandde de bestaande Koeveringse molen af. Ter vervanging werd vanuit Langenboom bij Mill een molen gehaald, die echter op 25 september 1944 tijdens Operatie Market Garden werd verwoest door oorlogsgeweld.