Barendonk Beers – Over hoger gelegen landgoederen in de Beerse Overlaat

Het is zo’n plek waar je snel voorbij rijdt op de weg van Mill naar Beers. Maar wat een prachtige plek. Het hoofdgebouw is statig en het gebied eromheen is onbedorven en nog niet verpest door de ruilverkaveling. Het is een opeenvolging van de mooiste lanen, niet een of twee, nee wel vijftien. Daarna de landgoederen Ossenbroek en Hiersenhof. Overal statige beuken en eiken en verrassende laantjes. Hier ga ik echt nog een keer terug. Prachtig.

Het landhuis is gebouwd op een terp, zodat de bewoners droge voeten hielden als de Maas het wassende water niet snel genoeg kon afvoeren. Het Land van Cuijk was toen zeer waterrijk. In 1796 is het huis voor het laatst opnieuw gebouwd, nadat Franse soldaten het op rigoureuze wijze hadden huisgehouden. Rond 1850 omschreef de bekende geograaf Van der Aa de hoeve als: ‘een adellijk huis in het Land van Cuijk, gelegen een kwartier gaans zuidwest van Beers en driekwart uur noordoost van Mill.’

Samen met de landgoederen Hiersenhof, Ossenbroek en Tongelaar vormt de Barendonk een zogeheten landschappelijke eenheid. Deze schilderachtige landschappen zijn kenmerkend voor het Land van Cuijk. Tussen de landgoederen vindt u bossen, beken weilanden, boomgaarden en wielen (kolken die zijn ontstaan na dijkdoorbraak en overstroming van de Maas). Het Land van Cuijk bezit een van de meest historische landschappen in Nederland. Landgoed de Barendonk heeft van oudsher een agrarische achtergrond: na de 2e wereldoorlog was het een fruitbedrijf met melkkoeien en akkerbouw. In de jaren 70 werd het fruit vervangen door melkvee, wat nu nog steeds de hoofdbron van inkomsten is van de Barendonk.

Ossenbroek is een particulier landgoed in de gemeente Cuijk, dat zich bevindt ten zuiden van Beers en ten noordwesten van Haps. Samen met nabijgelegen landgoederen zoals De Dennen en Hiersenhof, beslaat het een oppervlakte van 113 ha. Het afgelegen gebied ligt in de Venloslenk en ook de Maas heeft hier in vroeger tijden gestroomd. Het landgoed is in bezit van de baron van Hövell tot Westerflier, dat is nogal een eind. Huize Ossenbroek is gebouwd in de 19e eeuw en in de twintigste eeuw gerestaureerd onder het toeziend oog van een architect van de Bossche School. In de directe omgeving van huize Ossenbroek is wel te zien dat de toenmalige eigenaar een liefhebber was van lindebomen.

Hiersenhof is een landgoed ten zuiden van Beers dat zich bevindt ten noorden van het landgoed Ossenbroek. Ten zuiden van dit landgoed stroomt de Laarakkerse Waterleiding. Omstreeks het begin van de 20e eeuw vestigde de familie De Quay zich op dit landgoed. Jan de Quay ging er in 1969, na afsluiting van zijn politieke loopbaan, definitief wonen en stierf er in 1985. In 1978 kocht zoon Cas de Quay de Hiersenhof van zijn ouders en vestigde zich er in 1990.

Hoewel het landgoed niet toegankelijk is, bevindt zich bij de ingang aan de openbare weg de in 1942 gebouwde kapel, gewijd aan Onze Lieve Vrouw Koningin van de Vrede. Deze kapel werd gebouwd door een Studentengilde dat hier op kamp was. De bouw van de kapel kreeg een zekere lading omdat Jan de Quay op dat ogenblik in gijzeling was genomen en het niet duidelijk was hoe de zaken zich verder zouden ontwikkelen. Er dreigde zelfs executie. Deze dreiging was overigens bij de inwijding van de kapel, op 15 augustus 1942 (Maria Hemelvaart) afgewend. Omstreeks half juli komt de Nijmeegse Vierdaagse langs de kapel, en meerdere wandelaars leggen er dan bloemen neer. Het kapelletje wordt dagelijks druk bezocht door mensen die er een kaarsje opsteken, bloemen brengen en even bidden. De inwijdingsdag, Maria Hemelvaart, wordt jaarlijks bij het kapelletje gevierd met gezang en gebed. Het Gilde, het Beerse kerkkoor, de buurt en vele gasten van de familie zingen en bidden dan bij Maria en blijven daarna nog gezellig samen in de tuin van de Hiersenhof – waar het dan altijd mooi weer is.

Jan Eduard de Quay (‘s-Hertogenbosch, 26 augustus 1901 – Beers, 4 juli 1985) was een Nederlands politicus. Van 1959 tot 1963 was hij minister-president van Nederland. Hij leidde in die periode het kabinet-De Quay. In 1959 werd zijn partij, de Katholieke Volkspartij, de grootste partij van het land. Hoewel De Quay niet verkiesbaar was geweest, deed zijn partij een beroep op hem om minister-president te worden. Hij verzette zich, maar stemde na bisschoppelijk advies en ook nog eens een persoonlijk beroep van koningin Juliana toch in. Hij was van 19 mei 1959 tot 24 juli 1963 minister-president van het kabinet-De Quay. Uit zijn dagboeken blijkt dat hij zelf weinig plezier beleefde aan het vervullen van dit ambt.

Op 8 september 1944 begon hij een dagboek, waarin de bevrijding van Brabant, de moeilijke leefomstandigheden in de laatste oorlogswinter en de verwikkelingen rond de politieke gezagsverhoudingen nauwkeurig te volgen zijn. Maar dat niet alleen, Jan de Quay had ook een visie over hoe het na de oorlog verder moest met het verzuilde Nederland.